Η έκρηξη του ηφαιστείου στην Ισλανδία, πέραν από τις ομολογουμένως εντυπωσιακές και απόκοσμες εικόνες που μάς χαρίζει, προκάλεσε ομολογουμένως ανησυχία στην Ευρώπη, ξυπνώντας μνήμες από το χάος στις αεροπορικές συγκοινωνίες πριν περίπου δύο χρόνια. Την ίδια ώρα, ανοίγει και πάλι η συζήτηση για τα ηφαίστεια στην Ελλάδα και το πόσο θωρακισμένοι και ασφαλείς είμαστε σε μία περίπτωση.

Στο Reader μίλησε η Εύη Νομικού, ηφαιστειολόγος και αναπληρώτρια καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, τονίζοντας ότι μέχρι τώρα στην Ισλανδία «δεν ξέρουμε πώς κινείται η λάβα, καθώς ανά πάσα στιγμή μπορεί να υπάρξει σημείο διάρρηξης σε οποιαδήποτε περιοχή». Μάλιστα, βρισκόμαστε πολύ κοντά στο ενδεχόμενο να σχηματιστεί κρατήρας, «αλλά κάτι τέτοιο δεν έχει γίνει ακόμη».

«Οι αρχές δεν μπορούν να πουν με σιγουριά το πού θα υπάρξει κάποιο άλλο σημείο διάρρηξης, από όπου θα εκλυθεί λάβα, γι’ αυτό απέκλεισαν κι άλλες περιοχές και έχουν ανανεώσει τους χάρτες ηφαιστειακής επικινδυνότητας από χθες», σημειώνει η κ. Νομικού, επισημαίνοντας πάντως ότι «δεν περιμένουμε κάτι άλλο στην Ευρώπη. Το πιο ενεργό ηφαίστειο είναι η Αίτνα που εξερράγη πάλι πριν λίγο διάστημα».

«Ναι θα ένιωθα ασφάλεια να ταξιδέψω στην Ισλανδία»

Η ηφαιστειολόγος στέκεται ιδιαίτερα στην εμπειρία που έχουν συσσωρεύσει οι αρχές στην Ισλανδία στη διαχείριση των ηφαιστείων και του αντικτύπου τους. «Η Ισλανδία είναι μία χώρα πρότυπο στη διαχείριση των ηφαιστείων, πράγμα που είναι λογικό, καθώς έχει 32 ενεργά ηφαίστεια. Οι αρχές εκεί έχουν πολύ μεγάλη εμπειρία και για αυτό δεν έχουμε και θανάτους από ηφαίστεια», σημειώνει.

«Πολλοί με ρωτάνε αν θα ένιωθα ασφαλής να ταξιδέψω στην Ισλανδία. Η απάντηση είναι “Ναι, θα ένιωθα ασφάλεια”. Γνωρίζουν πολύ καλά πώς κινείται η λάβα και τι να κάνουν», υπογραμμίζει η κ Νομικού.

Πάντως, προειδοποιεί για τον κίνδυνο των τοξικών αερίων. «Το μόνο ανησυχητικό είναι τα τοξικά αέρια. Έως τώρα δεν κινδυνεύει η πόλη που βρίσκεται δίπλα στο ηφαίστειο, όπως επίσης και το Ρέικιαβικ. Κι αυτό συμβαίνει χάρη στις καιρικές συνθήκες μέχρι τώρα», τονίζει και συμπληρώνει: «Το θέμα είναι όμως τι θα γίνει εάν αλλάξει η φορά του αέρα και προς τα πού θα κατευθυνθούν όλα αυτά τα τοξικά αέρια, όπως το διοξείδιο του θείου, το διοξείδιο του άνθρακα κλπ».

Στιγμιότυπο από την έκρηξη | Λιμενικό Ισλανδίας

Πόσο ασφαλείς είμαστε στην Ελλάδα;

Τι γίνεται όμως στην Ελλάδα, όπως επίσης και στη γειτονική Ιταλία και πόσο ασφαλείς πρέπει να νοιώθουμε; «Η Αίτνα, το Στρόμπολι, όπως και τα ηφαίστεια που υπάρχουν στην Ελλάδα είναι διαφορετικής φύσης σε σχέση με αυτά στην Ισλανδία», εξηγεί στο Reader η κ. Νομικού.

«Εκεί έχουμε απομάκρυνση της μίας πλάκας από την άλλη. Εδώ υπάρχει υποβύθιση και συμπίεση. Πρόκειται για δύο διαφορετικούς τύπους ηφαιστείων. Σε Ελλάδα και Ιταλία το κύριο χαρακτηριστικό είναι τα αέρια και η τέφρα, ενώ στην Ισλανδία η λάβα», αναφέρει ακόμα.

«Χαρτογραφεί» επίσης την κατάσταση στο Αιγαίο. «Στην Ελλάδα έχουμε ενεργά ηφαίστεια, στο λεγόμενο ηφαιστειακό τόξο του νοτίου Αιγαίου που ξεκινά από το Σουσάκι και τα Μέθανα και συνεχίζει σε Μήλο / Αντίμηλο, Σαντορίνη και πιο πέρα σε Νίσυρο και Κω», επισημαίνει στο Reader.

Υπογραμμίζει δε ότι «τα ηφαίστεια στην Ελλάδα είναι πράσινα, βρίσκονται δηλαδή σε ηρεμία. Παρακολουθούνται από τους επιστήμονες με GPS, σεισμογράφους και άλλα». «Υπάρχει επίσης και η μόνιμη επιτροπή παρακολούθησης ηφαιστείων στον ΟΑΣΠ που τα παρακολουθεί συστηματικά», θα πει.

Υπογραμμίζει δε ότι «όλοι οι επιστήμονες συζητάνε για τα ευρήματα και τα δεδομένα και εάν καταγράψουν κάτι ανησυχητικό ειδοποιούν αμέσως τις αρμόδιες αρχές». Αναφέρεται μάλιστα και στον Κολούμπο, κοντά στη Σαντορίνη.

Πρόκειται, σύμφωνα με την αναπληρώτρια καθηγήτρια του ΕΚΠΑ για «το πιο ενεργό υποθαλάσσιο ηφαίστειο της Μεσογείου. Η τελευταία έκρηξη έγινε στα τέλη Σεπτεμβρίου 1650, όπου είχαμε 70 νεκρούς».

Όμως, «το συγκεκριμένο ηφαίστειο παρακολουθείται από το πρόγραμμα Santory, εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο. Χρησιμοποιούνται όργανα που μετράνε τις κλίσεις του εδάφους, τα αέρια που εκλύονται κλπ κάθε τέσσερις μήνες. Κάποιοι ήχοι που υπήρξαν εκεί προκλήθηκαν από τα αέρια που εκλύονται από τις υδροθερμικές καμινάδες. Τα ρομπότ εντοπίζουν αυτούς τους ήχους, καθώς το νερό “κοχλάζει” σε θερμοκρασίες 220 – 230 βαθμών».

Το ηφαίστειο στη Νίσυρο | Eurokinissi

«Τα ηφαίστεια είναι η αναπνοή του πλανήτη. Να μην ανησυχούμε»

Η Εύη Νομικού εμφανίζεται κατηγορηματική σχετικά με την ασφάλεια των πολιτών: «Να μην ανησυχούμε», ξεκαθαρίζει σε όλους τους τόνους και εξηγεί ότι «αυτό είναι το πιο σημαντικό μήνυμα που πρέπει να περάσει στον κόσμο».

Άλλωστε, «τα ηφαίστεια προειδοποιούν πριν εκραγούν, δεν είναι όπως οι σεισμοί. Έχουμε πρόδρομα φαινόμενα, όπως δονήσεις κλπ. Μόλις δούμε κάτι ενημερώνουμε την Πολιτεία».

«Τα ηφαίστεια είναι η αναπνοή του πλανήτη», καταλήγει, μιλώντας στο Reader.